Kalendarium wydarzeń powstania Niezależnego, Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”.

Lipiec- Sierpień 1980 r.

 

2 czerwca 1979 - Podczas I pielgrzymki do ojczyzny Jan Paweł II woła do zebranych na placu Zwycięstwa w Warszawie: "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi"

 

18 lutego1980 - 0bradująca pod przewodnictwem kard. Stefana Wyszyńskiego Konferencja Episkopatu zwraca uwagę na trudną sytuację społeczną i moralną kraju, domagając się prawdy i wolności w życiu publicznym oraz dialogu władz ze społeczeństwem.

 

1 lipca - Rząd PRL wprowadza podwyżki cen niektórych gatunków mięsa i wędlin. W Mielcu, Poznaniu i Tarnobrzegu, później w innych miejscowościach, wybuchają pierwsze kilkudniowe strajki. Żądano podwyżek płac rekompensujących wzrost kosztów utrzymania. W lipcowych protestach uczestniczy blisko 200 zakładów pracy w całym kraju.

 

8 lipca - Rozpoczynają się protesty i strajki na Lubelszczyźnie, określone później jako Lubelski Lipiec. Strajkują m.in. zakłady w: Świdniku, Lublinie, Kraśniku, Chełmie, Lubartowie. Po raz pierwszy pojawia się sugestia nowych wyborów do rad zakładowych.

 

1-14 sierpnia - Fala strajków o poprawę warunków pracy i podwyżki płac obejmuje kolejne zakłady pracy w Polsce. Niektóre protestują ponownie wobec niewywiązywania się władz z już podpisanych porozumień.

 

8 sierpnia - W Stoczni Gdańskiej im. Lenina, kilka miesięcy przed emeryturą, zostaje zwolniona dyscyplinarnie z pracy suwnicowa Anna Walentynowicz - działaczka nieoficjalnych Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża.

 

14 sierpnia - W obronie Walentynowicz w Stoczni Gdańskiej rozpoczyna się strajk okupacyjny. Wśród innych żądań są także: przywrócenie do pracy zwolnionego kilka lat wcześniej Lecha Wałęsy i budowa pomnika ofiar masakry robotników z grudnia 1970 r. Powstaje straż robotnicza, która nie dopuszcza ludzi z zewnątrz do stoczni.

 

15 sierpnia - W Trójmieście i Elblągu stają porty, komunikacja miejska i zakłady współpracujące z przemysłem stoczniowym. Władze blokują łączność telefoniczną Wybrzeża z resztą kraju.

 

16 sierpnia - Wobec spełnienia większości postulatów ekonomicznych, strajk w Stoczni Gdańskiej zostaje przerwany. Część strajkujących, szczególnie kobiet, w poczuciu solidarności z robotnikami z pozostałych zakładów pracy protestuje i próbuje zatrzymać wychodzących. Strajk zostaje wznowiony jako solidarnościowy. Późnym wieczorem, po konsultacjach z delegacjami z 28 strajkujących zakładów, powstaje w Stoczni Gdańskiej Międzyzakładowy Komitet Strajkowy. Jego przewodniczącym zostaje Lech Wałęsa.

 

17 sierpnia - Rano, przed bramą nr 2, ks. Henryk Jankowski odprawia Mszę św. polową

z udziałem stoczniowców i mieszkańców Gdańska. Na bramie ludzie umieszczają wizerunki Matki Bożej i portret Jana Pawła II, a nad nią transparent: "Proletariusze wszystkich zakładów, łączcie się". Do MKS przyłączają się przedstawiciele kolejnych strajkujących zakładów z całej Polski. W nocy formułują listę 21 postulatów. Pierwszym i najważniejszym z nich jest możliwość utworzenia związków zawodowych niezależnych od partii komunistycznej i pracodawców. Zażądano również prawa do strajku, wolności słowa, druku i publikacji oraz transmisji nabożeństw w mediach publicznych. Upomniano się o zwolnionych z pracy po wydarzeniach z 1970 i 1976 r., studentów relegowanych z uczelni i więźniów politycznych. W celu uzdrowienia sytuacji gospodarczej w Polsce postulowano umożliwienie wszystkim środowiskom uczestniczenie w dyskusji nad programem reform, wprowadzenie zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji, a nie przynależności partyjnej, oraz zniesienie przywilejów MO, SB i aparatu partyjnego. Wśród żądań ekonomicznych były wolne od pracy soboty, trzyletni płatny urlop macierzyński i emerytury od 50. roku życia dla kobiet i 55. dla mężczyzn.

 

19 sierpnia - W Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego przedstawiciele 20 strajkujących zakładów Szczecina powołują Międzyzakładowy Komitet Strajkowy z Marianem Jurczykiem na czele.

 

20 sierpnia - Gdański MKS zrzesza przedstawiciel 304 strajkujących przedsiębiorstw. Do strajku przyłączają się Politechnika Gdańska, Uniwersytet Gdański, Opera i  Filharmonia Bałtycka.

 

21 sierpnia - Do Gdańska przybywa Komisja Rządowa z Mieczysławem Jagielskim jako przewodniczącym. W Szczecinie ze strajkującymi rozmawia wicepremier Kazimierz Barcikowski. Próbuje zantagonizować dwa ośrodki strajkowe - twierdzi, że w Gdańsku ster przejęli awanturnicy polityczni. Rozmowy zostają przerwane. W całej Polsce Służba Bezpieczeństwa aresztuje działaczy opozycji.

 

23 sierpnia - Po kilku próbach złamania solidarności strajkujących zakładów delegacja

rządowa przystępuje do negocjacji z MKS, który skupia już 388 delegacji. Strona rządowa odrzuca podstawowe warunki: odblokowanie łączności telefonicznej i zaprzestanie represji wobec osób wspomagających strajk. Wydany zostaje pierwszy numer strajkowego biuletynu informacyjnego pt. Solidarność.

 

25 sierpnia - Przebywający w stoczni dziennikarze krajowi w specjalnym oświadczeniu protestują przeciwko fałszywemu obrazowi wydarzeń prezentowanemu w prasie i telewizji. Gdański Wieczór Wybrzeża jako pierwsza oficjalna gazeta informuje o istnieniu gdańskiego MKS i 21 postulatach.

 

26 sierpnia - Prymas Stefan Wyszyński podczas homilii na Jasnej Górze wzywa do „dojrzałości narodowej i obywatelskiej" w obliczu niebezpieczeństwa ingerencji zewnętrznej. Władze manipulują w mediach to wystąpienie, sugerując, że wzywał on do zakończenia strajków.

 

27 sierpnia - Komunikat Rady Głównej Episkopatu Polski stwierdza, że warunkiem pokoju społecznego jest poszanowanie niezbywalnych praw narodu, wśród nich prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych. Do strajku przystępują kolejne zakłady, m.in. w Krakowie, we Wrocławiu, w Olsztynie, Poznaniu. Staje komunikacja miejska w Bielsku-Białej Koszalinie i Łodzi. Rozpoczyna się strajk w kopalni Manifest Lipcowy w Jastrzębiu-Zdroju.

 

29 sierpnia - W Jastrzębiu utworzony zostaje MKS, który opracował własne postulaty związane z górnictwem. W całym kraju wybuchają kolejne strajki solidarnościowe.

 

30 sierpnia - Podpisanie porozumień w Szczecinie.

 

31 sierpnia - W sali BHP Stoczni Gdańskiej podpisane zostaje porozumienie między przedstawicielami MKS, reprezentującymi ponad 700 zakładów, a delegacją rządową. Władze zgodziły się m.in. na utworzenie niezależnych od PZPR samorządnych związków zawodowych i ograniczenie cenzury.

 

3 września - Podpisanie porozumień w Jastrzębiu.

 

17 września - W Gdańsku przedstawiciele Międzyzakładowych Komitetów Założycielskich i Międzyzakładowych Komisji Robotniczych powołali jeden ogólnopolski związek zawodowy pod nazwą Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Soliidamość"

 

Grzegorz Gadacz w: „Niedziela” nr 35 z 30.VIII.2020 r.